Jak David Bowie podróżował do ZSRR

W latach siedemdziesiątych David Bowie dwukrotnie odwiedził ZSRR. A było to tak - W 1973 roku, po japońskiej trasie koncertowej, David Bowie podróżował przez Rosję ekspresem transsyberyjskim. Kto lepiej opowie o tej podróży niż sam Bowie? Nikt!

Dlatego też w następnej kolejności znajdziesz listy od Bowiego zaadresowane do dziewczyny o imieniu Sherry Vanilla, która była wówczas jego menadżerem ds. public relations. Listy datowane są na maj-czerwiec 1973 roku.

26 maja 1973 r.

Droga Sherry. Myślę, że nadszedł czas, aby opowiedzieć Ci o mojej podróży do Rosji. Rosja to niesamowity kraj i byłem bardzo podekscytowany perspektywą zobaczenia przynajmniej jego części na własne oczy. Oczywiście miałem pewne pojęcie o Rosji z tego, co przeczytałem, usłyszałem i zobaczyłem w filmach, ale przygoda, którą przeżyłem, ludzie, których spotkałem - wszystko to zamieniło się w niesamowite doświadczenie, którego nigdy nie zapomnę. Mam nadzieję, że uda mi się przekazać choć część moich wrażeń.

Moimi towarzyszami podróży byli Jeffrey McCormack (gra na congach w moim zespole), Bob Musel (reporter United Press International) i Lee (mój osobisty fotograf). Nasza podróż rozpoczęła się na statku Felix Dzerzhinsky (w oryginale Bowie pisze "Nzerzhinsky"), który opuścił port w Jokohamie i udał się do Nachodki, portu morskiego na dalekowschodnim wybrzeżu ZSRR.

Ta część podróży trwała dwa dni i muszę przyznać, że bardzo mi się podobała. Sam statek był dobry, a nawet w pewnym sensie wspaniały. Dałem nawet koncert dla innych pasażerów w mesie. Nie planowałem niczego specjalnego, po prostu zagrałem kilka piosenek na gitarze akustycznej. Pasażerom się podobało, przynajmniej tak sądziłem po ich reakcji.

W Nachodce wsiedliśmy do pociągu. To było fantastyczne! Wyobraź sobie stary francuski pociąg z początku wieku, z piękną drewnianą boazerią wewnątrz wagonów, ozdobiony antycznymi owalnymi lustrami, brązem i aksamitnymi siedzeniami. To tak, jakbyśmy znaleźli się w jakiejś romantycznej powieści lub starym filmie.

Każdy pociąg jest moim domem, ale ten był bardzo wygodny. Powiedzmy, że był to najlepszy pociąg, jaki kiedykolwiek widziałem, a w moich podróżach widziałem wiele różnych pociągów! Już nie mogłem się doczekać długiej i przyjemnej podróży przez Syberię, ale pod tym względem byliśmy rozczarowani.

Następnego dnia ogłoszono nam, że przesiądziemy się w Chabarowsku i stamtąd rozpocznie się ośmiodniowa podróż przez Syberię. Nowy pociąg nie miał nic wspólnego ze starym. Był prosty, praktyczny i przy okazji bardzo czysty, ale zdążyliśmy już zakochać się w naszym pięknym i romantycznym "Francuzie".

Syberia robiła niesamowite wrażenie. Przez wiele dni jechaliśmy wzdłuż majestatycznych lasów, rzek i rozległych równin. Nie mogłem sobie wyobrazić, że na świecie są jeszcze takie przestrzenie nietkniętej dzikiej przyrody. To, co ukazało się moim oczom, było jak przeniknięcie do innych czasów, do innego świata i wywarło na mnie ogromne wrażenie. Dziwnie było siedzieć w pociągu, który sam w sobie jest produktem nowoczesnej technologii, i podróżować przez miejsca tak czyste i nie zepsute przez człowieka.

Ale wszystko to obserwowaliśmy z okna pociągu. Jeśli chodzi o jego wewnętrzną część, to w naszym wagonie mieliśmy dwie wspaniałe konduktorki, które miały na imię Tania i Nadia (w oryginale Bowie pisze "Danya", ale najprawdopodobniej dziewczyna miała na imię Tatiana). Rano przynosiły nam herbatę, chociaż, żeby być precyzyjnym, przynosiły nam tę herbatę przez cały dzień i muszę powiedzieć, że ta herbata była bardzo smaczna.

Nasi czarujący przewodnicy byli zawsze weseli, przyjaźni i z czasem wszyscy się w nich zakochaliśmy. Wieczorami, kiedy ich praca dobiegała końca, śpiewałam im moje piosenki. Nie rozumieli ani słowa po angielsku i oczywiście nie znali ani jednego z moich tekstów! Ale wcale im to nie przeszkadzało. Siedzieli naprzeciwko mnie godzinami, uśmiechali się, słuchali uważnie, a na koniec każdej piosenki śmiali się i klaskali w dłonie! Znalazłem w ich osobach wspaniałą publiczność, a śpiewanie dla nich sprawiało mi wielką przyjemność.

2 czerwca 1973 r.

Droga Sherry. W zeszłym tygodniu opowiedziałam Ci o Tani i Nadii, naszych wspaniałych stewardessach, o tym, jak śpiewałam im piosenki do późna w nocy i jaką wspaniałą herbatę dla nas przygotowały. Tanya i Nadia przyjęły zasadę, że wychodzą na stacje wzdłuż trasy, aby kupić nam jogurt (najwyraźniej mówimy o produkcie znanym jako warenety), bułki i wiele innych produktów, które są oferowane na stacjach przez lokalnych mieszkańców. Oczywiście nas rozpieszczali. Bułki i jogurt były w porządku, podobnie jak herbata. I oczywiście Tanya i Nadia zawsze dokładnie wiedziały, co kupić i co jest najlepsze na tej stacji.

Lubię podróżować pociągiem, dobrze w nim odpoczywam, poza tym daje mi to szansę zobaczenia świata i ludzi, którzy w nim żyją. Ponieważ piszę wiele piosenek w drodze, to oczywiście odzwierciedlają one atmosferę kraju, sposób życia ludzi i moje obserwacje na ich temat. Napisałem kilka piosenek o Rosji, więc mam nadzieję, że wkrótce będziesz mógł poznać moje wrażenia z Rosji (i Japonii) nie tylko z listów, ale także z muzyki.

Wykonuję świetną robotę w pociągu. Trzymam się swojej rutyny: Wstaję wcześnie, jem dobre śniadanie, a potem czytam lub piszę muzykę przez cały dzień.

Wyglądam przez okno przez długi czas, staram się więcej komunikować z ludźmi. Chodzę spać wcześnie, o 21:00 lub 22:00, co, jeśli się nad tym zastanowić, jest bardzo wczesną porą dla muzyka. Ale spanie w pociągu to mój jedyny prawdziwy odpoczynek.

Wróćmy jednak do mojej rosyjskiej podróży. 30 kwietnia w końcu dotarliśmy do Moskwy. Tej nocy zatrzymaliśmy się w hotelu Intourist, a następnego dnia mieliśmy szczęście zobaczyć paradę na cześć Pierwszego Maja, która odbyła się na ulicach miasta.

Majówka to największe rosyjskie święto, obchodzone na cześć założenia Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego.

Wszyscy członkowie partii maszerują ulicami, niosąc czerwone flagi i śpiewając patriotyczne pieśni. Oglądanie tego wszystkiego jest interesujące: widok ogromnej liczby ludzi zjednoczonych wspólnym celem jest imponujący.

Wyjechaliśmy z Moskwy pociągiem do Warszawy, stamtąd do Berlina, następnie do Belgii i Paryża. W Paryżu poznałem moją wspaniałą żonę Angie. Wszystkie te wrażenia są wciąż bardzo żywe w mojej pamięci. Mam nadzieję, że nadal będą żyły w mojej muzyce.

A oto wspomnienia Roberta Musela, dziennikarza amerykańskiej agencji UPI, który na prośbę żony Davida Bowiego, Angie, towarzyszył muzykowi w jego podróży przez Kolej Transsyberyjską.

... I wtedy na peronie (stacji kolejowej w Chabarowsku) pojawił się nowy pasażer, którego widok sprawił, że przechodnie zatrzymali się w miejscu. Zaznaczę, że wywoływał taką reakcję na wszystkich 90 przystankach pociągu w drodze do Moskwy. Był wysoki, szczupły, młody i bardzo przystojny. Włosy miał ufarbowane na czerwono, a twarz śmiertelnie bladą. Nosił buty na platformie i miał na sobie jasną koszulę z metalową nitką połyskującą spod niebieskiego płaszcza przeciwdeszczowego. W ręku trzymał gitarę. Dwie kanadyjskie dziewczyny wsiadające do tego samego pociągu nie mogły uwierzyć własnym oczom. "David Bowie jedzie z nami!" krzyczały gorączkowo. Bowie uśmiechnął się do nich....

Bowie, jedna z niewielu naprawdę popularnych gwiazd muzyki pop, wracał z Japonii do Anglii po fenomenalnie udanej trasie koncertowej, tylko po to, by wyruszyć w rekordową trasę po Stanach Zjednoczonych.

"Nie latam samolotami", powiedział, "ponieważ otrzymałem znak z góry, że zginę w katastrofie lotniczej. Jeśli nic mi się nie stanie przed 1976 rokiem, znów będę latał. Ale lubię pociągi i być może i tak zdecydowałbym się podróżować w ten sposób. I mam przeczucie, że ta podróż będzie najciekawsza ze wszystkich".

On i Jeffrey McCormack, przyjaciel Bowiego z dzieciństwa i członek zespołu, zajmowali przedział obok mojego. Kilka minut później długi pociąg, który zachwyciłby Summerseta Maughama, wypełniony po brzegi Rosjanami w twardej klasie i obcokrajowcami w miękkiej, ruszył...

...Starsze panie handlują na stacjach. Sprzedają ziemniaki, smażone kurczaki, ryby i pączki nadziewane mięsem. Sprzedają gotowane jajka po 20 centów za sztukę, węgierskie kompoty, ryby w puszkach, a wszystko to po cenach, które nawet w Londynie czy Nowym Jorku zostałyby uznane za dość wysokie. Same produkty, zapakowane w gruby brązowy papier, wyglądają raczej nieapetycznie, ale najwyraźniej są smaczne i zdrowe. Bowie, na przykład, wypił po drodze kilka litrów lokalnego jogurtu. Jego ocena: "Doskonały!"...

...Na stacji Jerofiej Pawłowicz wciąż padał śnieg, a pasażerowie rozpoczęli bitwę na śnieżki. Żołnierze obserwowali ich z boku. Prawie zderzyli się z kolumną innych żołnierzy maszerujących obok. Wpatrywali się w mężczyznę schodzącego po stopniach wagonu. Był to Bowie, ubrany w żółty płaszcz przeciwdeszczowy z futrzanym kołnierzem. Nie zwracał uwagi na te spojrzenia.
Konduktorka wyjaśniła ludziom, że pasażer jest gwiazdą światowej muzyki pop. "To mogło się zdarzyć tylko na dekadenckim Zachodzie" - zauważył z dezaprobatą jeden z Rosjan. Kiedy ta uwaga została przetłumaczona przez Bowiego, ten tylko się uśmiechnął: "Ciekawe, co by powiedział, gdyby dowiedział się, że zaproponowano mi zagranie koncertu we Władywostoku. Na pokładzie statku, który przywiózł nas do Nachodki, daliśmy akustyczny koncert dla pasażerów. Wśród nich był urzędnik pracujący dla radia we Władywostoku. Naprawdę poprosił mnie o koncert w jego mieście. W rzeczywistości, w innych okolicznościach, zgodziłbym się. Poza tym ciekawie byłoby wystąpić gdzieś w Pekinie lub Moskwie".
Bowie napotkał również żołnierzy (a raczej demobberów zmierzających do wagonu restauracyjnego) w samym pociągu, gdy wyszedł z przedziału z butelką wody mineralnej, szukając otwieracza. Jeden z nich uśmiechnął się do Davida rzędem na przemian własnych i metalowych zębów, wziął od niego butelkę, zacisnął wieczko między zębami i otworzył ją jednym ruchem...

...Na jednej ze stacji Bowie zwrócił naszą uwagę na starszą kobietę za oknem, która wbijała ogromny żelazny kołek, podczas gdy jej koledzy obserwowali ten proces, opierając się na łopatach. Najwyraźniej równouprawnienie radzieckich kobiet oznacza również równe szanse z mężczyznami na ciężką pracę fizyczną!
David Bowie, wrażliwy młody człowiek w wieku 25 lat, przyznał, że był nieco zaniepokojony widokiem kobiet pracujących na kolei, wystarczająco starych, by być jego matką i babcią.
"Pewnej nocy na stacji obudziłem się, wyjrzałem przez okno i zobaczyłem trzy kobiety w bluzach i szorstkich butach niosące ciężkie kanistry z benzyną. Za oknem było mroźno. Ciekawe, co by na to powiedziała Liga Obrony Kobiet?"....

...Na wyjście z moskiewskiego dworca nasza transsyberyjska sensacja, światowa supergwiazda David Bowie, podróżujący pociągiem z powodu strachu przed samolotami, wybrał pomarańczowy garnitur Yves Saint Laurent. Jak na standardy Bowiego, był to raczej skromny strój, który uzupełnił jedwabną marynarką w kolorze kawy z zielonymi wstawkami, holenderskim beretem i żółtymi butami na 10-centymetrowej platformie. Podczas lunchu w hotelu, który składał się z kawioru, jesiotra i wędzonego łososia, Bowie zauważył, że podczas całej podróży przydarzyły mu się tylko dwa negatywne przypadki.
"Pierwsza miała miejsce w Swierdłowsku. Rosjanie wyjaśnili nam, że możemy używać naszych aparatów pod warunkiem, że nie będziemy robić zdjęć instalacji wojskowych. Kiedy robiliśmy zdjęcia na stacji w Swierdłowsku, podszedł do nas facet w okularach przeciwsłonecznych i skórzanej wiatrówce i zażądał naszego filmu. Odmówiliśmy. W pewnym momencie myślałem, że będziemy mieli kłopoty, ale wtedy pociąg ruszył i wskoczyliśmy do wagonu. Myślę, że to był człowiek z KGB.

Drugi wydarzył się wkrótce po tym, jak nasz pociąg przekroczył granicę geograficzną między Azją a Europą. Wszyscy zauważyliśmy, jak przyjaźni ludzie żyją na Syberii i że ludzie stają się coraz bardziej ponurzy, gdy zbliżają się do Moskwy. Ogólnie rzecz biorąc, czterech Rosjan siedziało przy sąsiednim stoliku w wagonie restauracyjnym i groźnie spoglądało w naszym kierunku. Jadłem lunch z Jeffreyem McCormackiem. Po omówieniu sytuacji zdecydowaliśmy się odejść. Myślę, że było to słuszne posunięcie. Gdy przechodziliśmy obok ich stolika, jeden z nich, patrząc na nas, podrapał się palcem po gardle"....

...Bowie zadziwiał Rosjan swoim wyglądem za każdym razem, gdy wysiadał z pociągu.

"Prawdziwą wolność odnajduję tylko w sferze własnej oryginalności" - często powtarzał.

Jego fryzura, blada twarz i dobór kolorów ubrań tłumaczone są głęboką fascynacją estetyką japońskiego teatru kabuki. Występy Davida Bowie w Japonii zostały nazwane przez dziennikarzy nową Beatlemanią. Fakt, że jego płyty biją rekordy sprzedaży, a bilety na koncerty są zawsze wyprzedane, wcale go nie dziwi. Zawsze wiedział, że tak będzie. Dokładnie tak się dzieje....

Trzy lata później Bowie przywiózł do ZSRR swojego przyjaciela Iggy'ego Popa. W Moskwie muzycy zatrzymali się w hotelu Metropol, gdzie świętowali urodziny dziadka punk rocka

Источник